"ATATÜRK VE EİNSTEİN"

Einstein'ın 'Dünyanın En Büyük Lideri' Dediği Atatürk ile Yollarının Kesişmesinin İlginç Hikayesi

Türkiye Cumhuriyeti, 1930’larda, Nazi zulmünden kaçan, yüzlerce profesör, öğretmen, doktor, avukat, sanatkâr ve laborant ile binlerce az veya çok tanınmış kişiyi mülteci olarak kabul etmiştir. Bunların çoğunluğuna, Naziler tarafından kovulmalarından sonra altı ay içinde Türkiye’de önemli görevler verilmiştir. Çoğunluğu, o sırada reforme edilmekte olan ve modernizasyon safhasında bulunan İstanbul Üniversitesi ile AnkaraÜniversitesi’nin yeni kurulmakta olan fakültelerinde kürsü profesörlüklerine atanmışlardır. Diğerleri ise birçok bilim adamı kuşağının yetiştirildiği önemli bilim ve araştırma enstitülerinin kurulması ve yönetilmesinde görevlendirilmişlerdir.

1. Genç Türkiye Cumhuriyeti 20'li Yıllardan Beri Faşizmden Kaçanların Sığındığı Bir Adresti

Atatürk’ün kurduğu Türkiye Cumhuriyeti Avrupa’dan genel olarak faşizmden veAlmanya’dan Nazizm’den kaçanların da barınağı oldu. Az bilinen bir olay ise Türkiye’ye yerleşenlerin içinde Mussolini’nin İtalya’da iktidara ele geçirişinden (1922) sonra Türkiye’ye gelen İtalyanların da bulunduğudur.

 Bu gerçeğin de yaygın bilinmemesinin bir nedeni bu İtalyanların Almanya’dan sonraki yıllarda çıkmak zorunda kalanlar gibi ünlü bilim kişileri olmayışlarıydı. Ancak, Almanya’dan gelenler de yalnızca birkaç yüz olağanüstü profesör ya da sanatçı değildi. Gelen seçkinler yalnız Almanya’dan da değildi. İçlerinde Budapeşteli, Praglı, Tirollü, Parisli ve Viyanalı olanlar da vardı. Bunlara ek olarak, bilinmeyen, sıradan ve ortalamaaydın denecek binlerce kişi daha, İstanbul başta olmak üzere, Türkiye’ye yayılmışlardı.